Nieuwe brexitonderhandelingen: wat kunnen we verwachten?

• Tim de Wit en Bert van Slooten

De onderhandelingen over brexit tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie zijn vandaag opnieuw begonnen. Voor het eind van het jaar moet er een akkoord liggen, maar de kans op mislukking is groot.

Groot-Brittannië trad op 31 januari officieel uit de Europese Unie. Tot het eind van dit jaar is er een transitieperiode, met tijd voor onderhandelingen.

Wat is de inzet van beide partijen bij de onderhandelingen? En wat zijn de belangrijkste struikelblokken? In deze video leggen onze correspondenten in Brussel en Londen het uit:

Beide partijen hebben elkaar al gewaarschuwd. De Britten willen zo min mogelijk regels blijven volgen en dreigen weg te lopen als ze hun zin niet krijgen. EU-onderhandelaar Barnier zegt dat de huidige EU-regels het uitgangspunt moeten zijn.

Waar gaan de gesprekken over?

De agenda van de onderhandelingen wordt vandaag formeel vastgesteld. Daarna wordt aan elf onderhandeltafels gesproken over visserij, justitie, energie, mobiliteit, diensten, en de manier waarop de twee partijen voortaan omgaan met meningsverschillen.

De visserij is misschien wel de grootste achilleshiel van de EU. Economisch gaat het om een kleine sector, maar politiek ligt de visserij zeer gevoelig.

Voor de Britse regering zijn de vissers het levende bewijs van het motto "Take back control", oftewel: baas in eigen zee, en geen onvoorwaardelijke toegang meer voor vissers uit EU-landen. Vooral Nederland en Frankrijk wordt verweten de Britse zee leeg te vissen. Maar tegelijk eten de Britten ook veel vis die in EU-wateren wordt gevangen.

Duitsland is minder geïnteresseerd in afspraken over vis. Voor de Duitsers zijn de auto-industrie en financiële sector belangrijker. Bij Polen, Hongarije en Kroatië ligt de prioriteit bij migratie, omdat die landen veel werknemers hebben die in het Verenigd Koninkrijk werken.

Daarom wordt het interessant om te zien of de EU net zo'n eenheid zal blijven als de afgelopen jaren un de brexit-gesprekken.

Wat zijn de struikelpunten?

Voor de Britten is er één ding cruciaal. Aan het einde van het jaar willen ze de volledige controle hebben over hun eigen regels, grenzen en standaarden. Het mag volgens hen niet zo zijn dat ze nog allerlei EU-richtlijnen moeten volgen, zonder dat ze daar iets over te zeggen hebben.

De Britse minister voor Kabinetszaken Michael Gove zei eerder deze week dat over de Britse soevereiniteit niet valt te onderhandelen.

Maar tegelijkertijd is het voor de EU onmogelijk om de Britten met zo weinig mogelijk handelsbarrières toegang te geven tot de Europese interne markt, als ze niet bereid zijn om EU-regels te volgen. "Dat betekent dat er grenscontroles zullen komen", zegt Michel Barnier, de hoofdonderhandelaar namens de EU.

De Britten op hun beurt zeggen: als in juni al blijkt dat we onze zin niet krijgen, lopen we weg van tafel. Dan maar geen deal.

Hoe wordt de sfeer aan tafel?

Het zal hard tegen hard zijn, zoveel is duidelijk. Beide partijen hebben nog geen enkel zicht geboden op een mogelijk compromis.

Brussel is geïrriteerd door de opstelling van de Britten. Hoofdonderhandelaar Barnier is niet gediend van 'achteruit onderhandelen', oftewel terugkomen van eerdere afspraken.

De Nederlandse buitenlandminister Stef Blok is er niet gerust op dat de onderhandelingen tot een goed einde zullen komen. "De kans is levensgroot dat de gesprekken mislukken", zegt hij. "De tijd dringt."

En als de gesprekken mislukken dreigt alsnog een brexit zonder deal (de no-deal-brexit). Met alle gevolgen van dien.