Ritsma ondanks drama tevreden over WK-debuut, maar: 'Moet iets gebeuren voor laatste stap'

• Luuk Blijboom

  redacteur NOS Sport in Thialf

Aan zelfvertrouwen heeft het hem nimmer ontbroken. En dus had Rintje Ritsma, aan de vooravond van zijn WK-debuut als bondscoach, eigenlijk maar één vraag. "Als we hier niet met de mannen en vrouwen wereldkampioen op de ploegenachtervolging worden, wat heb ik dan over het hoofd gezien?"

De gewezen Beer van Lemmer, 52 inmiddels, had nimmer kunnen bevroeden dat het antwoord daarop in zoiets onbenulligs zou schuilen als het beenstuk van een schaatspak dat niet aansluit op de schoen van de schaats.

Van het trio Irene Schouten, Marijke Groenewoud en Joy Beune reed laatstgenoemde op de team pursuit als enige met een klassiek pak voor het individuele schaatsen. De sok waarmee ze de huid rond de enkel bedekte, schoof tijdens de race omhoog, waarmee haar huid zichtbaar werd.

"En dan weet je dus hoe laat het is", zei Ritsma nadat de letters DQ op het scorebord verschenen, omdat de reglementen nu eenmaal voorschrijven dat op de ploegenachtervolging uit veiligheidsoverwegingen met uitzondering van het gezicht de volledige huid van het lichaam bedekt moet zijn.

Er ging derhalve een dikke streep ging door het nationaal record van 2.52,65 en Nederland moest de eerste plaats afstaan aan Canada. Met verbittering in de stem: "We hebben nog wel protest aangetekend, maar dat had weinig zin. Ik heb nog nooit meegemaakt dat een beslissing wordt teruggedraaid. Zodra er in zulke gevallen een Nederlandse scheidsrechter bij betrokken is, is Nederland nu eenmaal de sjaak..."

Weinig verrassend goud

De teleurstelling over het verspelen van de ene gouden medaille won het ruimschoots van de vreugde na de overwinning van zijn mannen. De zege van de trojka Patrick Roest, Beau Snellink en Marcel Bosker in 3.38,26 was er evenwel eentje die bij de bookmakers weinig uitkeerde.

In de historie van de mondiale titelstrijd per afstand stond de ploegenachtervolging bij de mannen veertien keer op het programma. Na niet minder dan dertien finales schalde het Wilhelmus over het middenterrein. Alleen in 2011 ging de eindstrijd verloren. De Verenigde Staten profiteerden dat jaar in Inzell optimaal van de afwezigheid van Sven Kramer bij het Nederlandse trio.

In de catacomben van Thialf keek Ritsma vrijdagavond bij zijn vuurdoop nog eens om en zag hij dat het goed was. Ja, zo klonk het zonder ook maar een spoortje valse bescheidenheid, de diskwalificatie ten spijt had hij zijn eerste examen met glans doorstaan. "Ik wist dat ik met de invulling van de namen de juiste keuzes had gemaakt. Waarom? Nou, eenvoudig. Anders had ik deze mensen niet opgesteld."

De Fries was overigens de eerste om zijn aandeel in het succes te bagatelliseren. "Ik heb alleen de poppetjes op de juiste plaats gezet. Meer niet."

Nog lange weg te gaan

De viervoudig wereldkampioen allround, de man die de meest ondankbare functie in Nederland schaatsland bekleedt, weet als geen ander dat hij nog een lange weg heeft te gaan tot hij over drie jaar met zijn ploegen in olympisch Milaan staat. Wereldkampioen worden mag zeker voor de mannen dan een formaliteit lijken, goud pakken op de Winterspelen blijkt al sinds Turijn 2006 een onmogelijke opgave.

Het sluiten van de rijen wordt Ritsma's eerste opdracht. Omdat hij een paar weken voor dit seizoen werd aangesteld, beperkten zijn werkzaamheden in zijn eerste seizoen zich voornamelijk tot pappen en nathouden.

Aan de vooravond van de mondiale titelstrijd was het nota bene Roest die weinig moeite deed zijn teleurstelling over de gang van zaken onder Ritsma onder stoelen of banken te steken. De boerenzoon uit Lekkerkerk ontketende geen revolutie, verre van dat zelfs, maar legde wel de vinger op de zere plek.

Welgeteld één keer trainden de drie Nederlandse samen in de week voorafgaande aan de WK. De wereldtitel, wilde hij er maar mee zeggen, was in ieder geval niet het gevolg van een gedegen voorbereiding. Nederland won dit seizoen bovendien geen enkele wereldbeker en stond twee keer nipt op het podium, vertelde hij. "Het zou een mooi moment zijn om dat op de WK wel te doen."

Goud verbloemt

Aldus geschiedde. Het goud verbloemde derhalve weliswaar iets, maar zeker niet alles. "Ik denk nog steeds niet dat het echt top is. Er moet iets veranderen als je alle teams op één lijn wilt krijgen. Vaak worden de trainingen voor de ploegenachtervolging op het laatste moment gepland. Waardoor je je eigen planning ook weer op een hoop moet gooien. Dat moet gewoon anders."

"Er moet iets gebeuren als je die laatste stap wilt zetten. Het valt me tegen dat dit seizoen een soort echo klinkt van al die verhalen die we de voorgaande jaren al gehoord hebben. Ik had echt gehoopt dat het beter zou zijn. Voor mijn gevoel is dat niet zo."

Tegelijkertijd besefte Roest dat hij geen wonderen mocht verwachten. "Voor Ritsma is het natuurlijk het eerste jaar dat hij als bondscoach werkt. Ik denk dat hij beter gebruik moet maken van zijn status en kennis van de coaches en de rijders. Om die echt bij elkaar te brengen. Dat is dit seizoen gewoon nog niet echt gelukt. Ik denk dat het op alle punten eigenlijk gewoon beter kan."

Roest weet als geen ander waar de schoen wringt. "Iedereen vindt individuele afstanden uiteindelijk toch belangrijker dan zo'n ploegenachtervolging. Daar doe ik zelf ook aan mee. De vijf kilometer blijft voor mij dé afstand. Ik wil me heel graag inzetten voor de team pursuit. Maar dan moet er alleen wel een goed plan liggen. Zolang dat niet lukt, doen we echt iets verkeerd."

Droomtrio's

Op zijn beurt waarschuwde Ritsma dat hij geen man is die garanties geeft. "Ik praat niet over droomtrio's. Het is mijn streven om de beste schaatsers op te stellen."

Zijn vuurdoop was er hoe dan ook eentje waar hij met plezier en gepaste trots op terugkeek. Het ligt hem in ieder geval beter dan de administratieve rompslomp waar hij in zijn nieuwe functie soms mee te maken heeft.

"Op momenten als deze is het leuk om deze baan te doen. Dit is waar ik het voor doe. Op deze manier winnen is anders dan wanneer je zelf op het ijs staat. Al geloof ik dat ik vanavond een stuk enthousiaster stond te juichen dan na mijn eigen overwinningen."