'We zijn groeiende...', zegt aanvoerder Van Dijk, na compliment van Duits jongetje

• Jesse Wieten

  redacteur Nederlands elftal

Virgil van Dijk is in zijn element in Duitsland, op zijn tweede grote toernooi. "De spirit in de groep is heel goed", zegt de aanvoerder van Oranje. "Iedereen zit er goed in. Iedereen heeft vertrouwen in elkaar."

Met een 2-1 overwinning op Polen en een 0-0 gelijkspel tegen vicewereldkampioen Frankrijk heeft Van Dijk redenen om positief te zijn. Morgenavond wacht een derde krachtmeting met Oostenrijk en mogelijk plaatsing voor de achtste finales van het EK.

'Beste centrale verdediger'

Op weg naar het interview in Wolfsburg staat Van Dijk stil bij een groepje met jonge fans voor wat foto's en handtekeningen. Het enthousiasme is groot. "Ik hou van jou", zegt een Duits jongetje. "Ik speel met jou op FIFA. Je bent de beste centrale verdediger."

Volgens de ratings van de populaire videogame, tegenwoordig EA Sports FC 24 genaamd, is Van Dijk inderdaad de beste verdediger van de wereld, samen met de Portugees Rúben Dias van Manchester City en Mapi León van de vrouwen van FC Barcelona.

Geen speler van het Nederlands elftal heeft internationaal zo'n hoog aanzien als Van Dijk en dat komt niet alleen door zijn ratings in de bekende videogame. In 2019 won hij met Liverpool de Champions League, in 2020 de titel in de Premier League.

Nu is voor Van Dijk het moment om het in Oranje laten zien. Bij het WK in Qatar zat hij minder in zijn vel en hij was niet de enige. De aanvoerder kreeg kritiek, van onder anderen Marco van Basten. Daarbij kwam dat hij minder gelukkig was in het systeem met vijf verdedigers van bondscoach Louis van Gaal.

'Hij is teruggekeerd naar het toppunt van zijn kunnen'

Na dat moeizame WK met Oranje en ook een moeizaam jaar bij Liverpool toonde Van Dijk dit seizoen weer regelmatig zijn immense waarde. In februari leidde hij Liverpool naar een prijs, de League Cup.

Met een kopbal in de 118de minuut kopte de Brabander, die nog tijdens dit EK zijn 33ste verjaardag viert, de 'Reds' naar de zege op Chelsea. "Van Dijk beleeft zijn legacy-moment", schreef de Britse krant The Sun. "Hij is teruggekeerd naar het toppunt van zijn kunnen", stelde Sky Sports. "Een monster."

In maart volgde in de competitie een ijzersterk optreden tegen Manchester City-spits Erling Haaland. "Haaland is misschien wel de beste spits ter wereld, maar ik denk dat Van Dijk een betere centrale verdediger is dan dat Haaland een spits is", zei oud-Liverpool-speler Jamie Carragher.

Ronald Koeman creëerde voor zijn aanvoerder omstandigheden om te excelleren. De bondscoach keerde naar de wens van Van Dijk terug naar een defensie met vier in plaats van vijf, al is het wel de bedoeling dat de opbouw door een blok van drie wordt verzorgd.

'Juiste balans vinden in verdediging'

In de eerste twee wedstrijden tegen Polen en Frankrijk vormde Van Dijk de defensie met Stefan de Vrij (Inter) naast zich in het centrum en Denzel Dumfries (Inter) en Nathan Aké (Manchester City) als backs. "We zijn groeiende", zegt de aanvoerder over de samenwerking.

"De jongens van Inter spelen op een bepaalde manier en Nathan en ik zijn iets anders gewend", gaat Van Dijk verder. "We moeten de juiste balans vinden. We doen er alles aan om goals te voorkomen en moeten als eenheid verdedigen. Daar moet je goed voor communiceren."

Van Dijk onderscheidde zich dit EK onder meer met in twee wedstrijden zeven gewonnen luchtduels en veertien uitverdedigende acties, waarvan negen met het hoofd. Tegen Frankrijk was hij een van de weinige uitblinkers bij Oranje.

Belangrijker nog is hoe de Nederlandse defensie het als geheel doet. "De grote centrale verdedigers spelen niet alleen hun eigen wedstrijd, maar controleren de hele laatste linie", zei Carragher daarover, toen hij Van Dijk in maart bewierookte.

Zeven keer de nul in negen interlands

Met drie keer de nul in de laatste vier interlands, waarvan de laatste keer vrijdag tegen Frankrijk, staat het verdedigend cijfermatig in ieder geval goed bij Oranje. In de afgelopen negen interlands hield Nederland zeven keer de nul. Dat lukte in de twintig duels daarvoor slechts zes keer.

Al zijn de verdedigende statistieken dit EK niet zo indrukwekkend als het aantal tegengoals doet vermoeden. Nederland kreeg in twee EK-duels 27 schoten tegen, goed voor 2,6 Expected Goals, het aantal goals dat je logischerwijs kan verwachten op basis van de kwaliteit van de kansen.

Dat Oranje ondanks veel schoten op doel weinig tegengoals krijgt, was mede te danken aan goed keeperswerk van Bart Verbruggen. "Die keept uitstekend", erkent Van Dijk. Aan de aanvoerder de taak om zijn verdediging nog beter te organiseren.

Voor een legacy-moment met Oranje. De basis voor toernooisucces is niet zelden een goede verdediging.