Aan de geallieerde operatie in Noord-Brabant (operatie Fazant) is vandaag met de verovering van Moerdijk een einde gekomen. Tot aan de Maas is geen Duitser meer te bekennen, in ieder geval niet op vrije voeten. Brabant is bevrijd, op een klein gedeelte boven de rivier na.

De geallieerde opmars begon medio oktober en verliep met horten en stoten. Waar om de ene stad een hevige strijd moest worden gevoerd, kon de ander makkelijk worden ingenomen. Ook de mate van verwoesting is per stad verschillend geweest.

Ons huis ligt voor niets in puin.

Toch kwam geen enkele plaats ongeschonden uit de strijd. Een gevolg van de geallieerde tactiek: eerst schieten, dan aanvallen. Soms leidde dat tot onnodige schade, zoals in Tilburg (bevrijd op 27 oktober). Dat werd door de geallieerden beschoten terwijl de Duitsers al vertrokken waren.

"Ons huis ligt voor niets in puin", zegt Tilburger Piet Pijnenburg. Hij zat tijdens de beschietingen in de schuilkelder, samen met zijn familie. Toen ze uiteindelijk de kelder verlieten, was het halve huis weggevaagd.

"Op de binnenplaats was een granaat gevallen, wat de achtergevel en achterbouw heeft weggeslagen", legt Pijnenburg uit. "Binnen was weinig heel gebleven; het huis is vrijwel onbewoonbaar geworden." Een half uur later kondigde een luid gejuich de aankomst van de eerste bevrijders aan.

Tilburg heeft het er nog betrekkelijk goed vanaf gebracht. Net zoals Breda (bevrijd op 28 oktober) en Roosendaal (bevrijd op 30 oktober).

In Breda helpt het geallieerde leger inmiddels met de voedselvoorziening van de stad:

Van de grote steden in de provincie heeft vooral 's Hertogenbosch, net als Tilburg op 27 oktober bevrijd, het zwaar te verduren gehad. Vier dagen lang hebben er hevige straatgevechten plaatsgevonden.

De overgangen over de Maas ten noorden van de hoofdstad waren de aanleiding voor het felle verzet. De Duitsers wilden deze koste wat kost in handen houden, zodat ze weg konden komen.

Ontsnapt

Ontsnappingsroutes zijn ook de reden dat er in Moerdijk zo veel Duitse tegenstand was. Ditmaal ging het de Duitsers om het beschermen van de Moerdijkbruggen over het Hollands Diep. 2500 geallieerde granaten waren er nodig om ze te verdrijven.

De geallieerden zijn blij met hun overwinning in Brabant. Maar geheel tevreden zijn ze niet. Veel Duitse soldaten zijn ontsnapt. Hier zullen ze later weer tegen moeten vechten.