Donker, moeilijk, zorgenvol. Zo omschrijft De Telegraaf de sinterklaastijd van 1944. Dit jaar is er geen landelijke optocht en zowel in bevrijd, als bezet gebied heerst er schaarste. Toch probeert men er het beste van te maken.

"Het was een van de meest ontroerende sinterklaasfeesten ooit", zegt de Noord-Hollandse Courant over de viering in Zaandam, dat nog bezet is. Zaandamse kinderen hadden van hun ouders al te horen gekregen dat de Goedheiligman niet kon komen, omdat de gevechten momenteel te hevig zijn.

Des te groter was het enthousiasme toen hij onverwachts tóch door de straten reed. De glunderende kinderoogjes die dit tot gevolg had, zijn te danken aan het Zaandamse Jongenscomité.

Zij regelden ook een zaaltje waar het feest gevierd kon worden. Elektriciteit was er niet, maar dat mocht de pret niet drukken. "Het roodgele licht van de petroleumlamp gaf een intieme huiselijke sfeer", schrijft de Courant.

"Maar het grote licht van deze dag was de onvermoeide geest van de knapen van het comité. Dit was het licht dat wij allemaal in dit duistere jaar zó misten."

In het bevrijde Maastricht ging een bijzondere Sinterklaas de scholen langs. Zijn schimmel had hij omgeruild voor een moderne jeep -door al het oorlogsmateriaal op de schepen was er immers geen plek meer over voor het dier- en in plaats van Spaans sprak hij dit jaar vloeiend Engels. Dat had hij opgedaan tijdens zijn doorreis in Amerika, verklaarde hij aan verslaggever Martin Duyzings.

"Tagg Kindewrren" was het enige wat deze niet-zo-spraakzame Sint zei tegen de schoolkinderen. Hij strooide met appels in plaats van pepernoten, maar dat maakte voor de kinderen geen verschil. "Een kinderhand is gauw gevuld, dat ondervinden Amerikaanse Sinten dagelijks", aldus Duyzings.

Van Middelburg tot Wijchen is met hulp van de geallieerden Sinterklaas gevierd, met dolblije kinderen tot gevolg:

In het weeshuis in Oss waren het geen Amerikanen, maar Britten die het sinterklaasfeest tot een succes maakten. Zij zorgden voor cadeaus en allerlei lekkernijen: schalen vol zuurtjes, bonbons, suikertjes en pepermunt.

"Reddende engelen" noemde de aanwezige (Nederlandssprekende) Sinterklaas de tommy's. "Ik ben blij jullie kennis te laten maken met dit feest, met deze kinderen, met mijn vriend Zwarte Piet en mijzelf."

De tommy's beantwoordden de warme woorden van de 'Dutch Santa Claus' met het zingen van een lied. Met sinterklaasliedjes zijn zij niet bekend, dus zongen ze maar iets wat ze wel kenden: de Engelse variant van Stille Nacht, Heilige Nacht.

Sinterklaas ging zelfs langs bij onderduikers die in Amsterdam zaten ondergedoken in een woonhuis aan de Micheangelostraat. Hij bracht er de avond door met twee Joodse onderduikers en verstopte piloten uit de VS en Polen.

Boodschap van de Sint

Niet overal in Nederland kon de Sint dit jaar komen. "Hij kon geen 6-kilometerpas krijgen", kregen kinderen dan te horen. Die vergunning hebben reizigers immers nodig om buiten hun eigen woonplaats te komen. Of een ander gehoord excuus: "Het mijnengevaar is te groot, dus hij heeft zijn stoomboot aan de ketting moeten leggen."

Een deel van de kinderen moest het dit jaar bovendien zonder snoepgoed en cadeaus doen. Dat zal volgend jaar anders zijn, is de boodschap uit het hoofdkwartier van Sinterklaas. "Dan kom ik terug met een heleboel mooie geschenken. En ik wil jullie ook nog verklappen: er zal een boot zijn met drie lieve prinsesjes."