De verwoeste kerk van Nuland · NIOD/ Beeldbank WO2

Frontgebied Limburg en Brabant verliest zijn kerktorens

Het oorlogsgebied in Limburg en Brabant verliest veel van zijn karakteristieke kerktorens. Op de aftocht blaast het Duitse leger ze op, om de geallieerden geen uitkijkpunten op het front te gunnen. Ook andere hoge punten als watertorens en molens gaan eraan.

"In een brede strook land ten westen van de Maas zijn geen kerken meer", zag het Limburgs Dagblad bij een rondreis door het gebied. "Waardevolle kunstschatten werden vernield en de aangerichte schade bedraagt vele miljoenen guldens."

"Het land der kreunende kerktorens" noemt dagblad Veritas de regio. Maar niet alleen de kerkgebouwen raken beschadigd: er wordt nauwelijks rekening gehouden met omliggende gebouwen. Daardoor zijn er al meerdere keren slachtoffers gevallen.

Stadhuisramp

In Heusden vielen begin vorige maand 134 doden toen de toren van het stadhuis werd opgeblazen zonder dat de schuilende burgers in het gebouw gewaarschuwd werden. In de Brabantse plaats ging ook de Sint-Catharinakerk de lucht in.

"Toen de Duitsers de toren van deze kerk bezochten om er hun dynamietladingen en brandbommen neer te leggen, bleven sommigen achter en een speelde op het orgel Stille Nacht", weet Trouw te melden.

In Dinteloord werden vorige maand de watertoren, korenmolen en toren van de rooms-katholieke kerk opgeblazen. Omdat bij latere gevechten ook de hervormde kerk werd verwoest, vinden missen en diensten nu plaats in een garage.

Wijzerplaat van een verwoeste kerk · Nationaal Archief

Even verderop in Wouw werd de vijftiende-eeuwse Sint-Lambertuskerk verwoest. Aanvankelijk leek de schade beperkt tot alleen de toren, maar bij het blussen schoten de Duitsers fosforgranaten af op het gebouw, dat daardoor geheel verloren ging.

De vijf daders waren van plan ook een nabijgelegen molen, waar 200 mensen dekking hadden gezocht, op te blazen, maar daarbij werden ze overrompeld door Britse militairen. Vier van hen kwamen om, een vijfde wist zich eerst nog te verschuilen in een verwoest huis.

"Hij bleek zich in de schoorsteen te hebben verstopt", somde het Brabants Nieuwsblad op. "Ter plaatse werd de schurk terechtgesteld."

Verwoesting in Wouw · NIOD/ Beeldbank WO2