900 mannen uit Vlaardingen, Schiedam en Maassluis zijn gisteren met de trein afgevoerd naar Duitsland. Zij moeten de Duitsers helpen bij hun oorlogsinspanningen. Gevreesd wordt dat zij gedwongen worden actief deel te nemen aan de strijd. Aan Duitse kant.

Twee dagen geleden krijgen ze het te horen. De oproep van de Ortskommandant hangt op alle muren. Alle mannen tussen de 17 en 50 jaar moeten zich melden voor tewerkstelling in Duitsland. Op straffe van de kogel, ophanging en represailles voor familieleden. Dreigementen die serieus genomen moeten worden, want nu de Duitse strijd verloren lijkt, is de bezetter tot alles in staat.

En dus marcheren de mannen onder politiebegeleiding in optocht te voet naar het verzamelpunt, een school aan de Lorentzlaan in Schiedam. Het gebouw raakt al snel totaal vervuild, omdat het sanitair niet berekend is op zo'n grote groep mannen.

Adieu

De 38-jarige Hannes van Toor uit Maasluis is een van de mannen die vastzit. Zijn vrouw liep de volgende dag met haar zoon Basje van tien en de 2-jarige Adrie in de kinderwagen naar Schiedam om haar man uit te zwaaien. Het maakte grote indruk op Bas.

"Vele kinderen riepen huilend vanaf de straat: 'Dag pappa! Dag pappa!' En er waren ook vele moeders die huilden."

"Toen al die mannen die avond laat in goederenwagons werden afgevoerd zongen ze: 'Adieu, wij moeten elkander groeten. Adieu vaarwel! Tot we he, he der ziens " Daarbij het gehuil van die achterblijvende moeders met kinderen en het geschreeuw van de rotmoffen. Kortom, het klonk hartverscheurend."

Luchtafweer

De reis gaat per trein door Zuid-Duitsland richting Tsjechië. Daar zullen de mannen verder te voet moeten. De Russen zijn de Tsjechische grens tot enkele kilometers genaderd. De vrees bestaat dat de Nederlandse mannen de luchtweerkanonnen moeten bedienen en op Engelse en Amerikaanse vliegtuigen moeten schieten. Dat of een enkele reis naar het Oostfront.

De angst dat velen de ontberingen, de lange voettochten en het oorlogsgeweld niet zullen overleven, is groot.