Drukkerij S.J.P. Bakker · Stadsarchief Amsterdam

Negen mensen opgepakt in illegale drukkerij

Op de Lijnbaansgracht In Amsterdam zijn negen mensen opgepakt van drukkerij S.J.P. Bakker. Het gaat om de drukker Paul Bakker, twee zetters, twee drukkers, en drie kantoormedewerkers. Ook een van de oprichters van Trouw, Wim Speelman, is opgepakt.

Op het moment van de inval door de Duitse Sicherheitspolizei waren de drukkers bezig met de illegale krant Trouw. Bakker zelf stond juist met kopij van het verzetsblad in zijn handen.

Even later, toen de Duitsers de drukkerij nog aan het doorzoeken waren, liep Trouw-voorman Speelman nietsvermoedend het pand binnen. Hij werd herkend en ook opgepakt.

Waarschijnlijk waren de Duitsers via het verhoor van een opgepakte verzetsman op de hoogte van de illegale activiteiten bij de drukkerij.

Logo van de verzetskrant trouw, opgericht in 1943 · delpher

De drukkerij was net weer opgestart, Die had sinds begin januari stilgelegen omdat het te gevaarlijk was geworden om illegaal te drukken. Toen twee andere drukkerijen ook al buiten werking waren gesteld deed het verzet echter weer een beroep op Bakker. Hij vond het zijn plicht om aan het verzoek gehoor te geven, ook al was het pand naast de drukkerij sinds kort door de Duitsers bezet.

Toen zijn vrouw hoorde dat hij aangehouden was loofde ze zijn onverschrokkenheid. "Hij zei tegen me: er gebeurt niets bij geval, wij zijn in Gods hand. Het is mijn vaste overtuiging, dat wij de goede strijd strijden en als het moet, dan moeten wij ook de volle consequenties daarvan dragen. De mensen kunnen niet buiten de illegale pers."

Stroom afgesloten

Bakker drukt sinds 1941 illegale brochures, pamfletten en verzetskranten. Hij heeft al miljoenen stuks illegaal drukwerk gemaakt. Vrij Nederland en Trouw drukte hij in een zeer grote oplagen. Deze maand verschenen Trouw-bulletins dagelijks in een oplage van 350.000, dat betekende ongeveer twee miljoen exemplaren per week.

Het maken en verspreiden van illegale kranten is gevaarlijk werk, er staat de doodstraf op. Het in bezit hebben van een enkel verzetskrantje is al erg riskant. Speelman, Bakker en zijn collega's moeten vrezen voor hun leven.

Behalve gevaarlijk is het maken van zo'n krant ook buitengewoon lastig, nu alles steeds schaarser wordt. Papier en andere benodigdheden zijn bijna niet meer te krijgen. En de Duitsers hebben de stroom afgesloten, behalve in de gebouwen die voor henzelf van belang zijn. Sommige drukkerijen lukt het om clandestien bij die gebouwen stroom af te tappen.

In totaal zijn in Nederland zo'n 50 drukkerijen actief voor het verzet. De acht aangehouden mannen en één vrouw zijn overgebracht naar de gevangenis aan de Weteringschans.