Complete verbazing bij Matthijs en Annigje Pol in het Drentse Westerbork, afgelopen nacht, toen er plotseling op het raam van hun boerderij geklopt werd door Franse parachutisten.

Ze hoorden een stem die in het Duits vroeg of ze open wilden doen, maar dat vertrouwden ze eerst niet. "Laat die kerels toch verdwijnen, we hebben er niks mee te maken", zei Matthijs tegen zijn vrouw. Maar toen Annigje het raam toch voorzichtig opende, werden er sigaretten en stukken chocola naar binnen gegooid, terwijl een stem in het Duits zei: "U hoeft niet bang te zijn."

Bij het binnenlaten van de groep van twaalf soldaten, zagen ze de geallieerde baretten. Annigje liet de Franse militairen op adem komen met koffie, soep en pannenkoeken.

Verwarring stichten

In een mengelmoes van gebroken Engels, Frans en Duits kwamen ze erachter dat deze Franse parachutisten zojuist geland waren om het Canadese leger te hulp komen bij hun opmars in Noord- en Noordoost-Nederland.

De groep militairen is een van de 47 'sticks' (kleine groepjes parachutisten van zo'n vijftien man), die afgelopen nacht boven Drenthe zijn gedropt voor een operatie die codenaam 'Amherst' heeft gekregen. Het is de bedoeling dat ze binnen 72 uur aansluiting vinden bij de Canadese troepen.

Op de kaart hieronder is te zien dat een deel van de 47 Franse sticks terechtkwam buiten de bedoelde operatiegebieden. (Bron: Franse para's in Drenthe - Harold de Jong)

De in totaal ruim 700 Franse para's maken deel van de Britse SAS (Special Air Service) en hebben als doel om achter de Duitse linies verwarring te stichten en zo de geallieerde opmars te vergemakkelijken.

Ook moeten ze een klein vliegveld bij Havelte in handen krijgen en verhinderen dat de Duitsers belangrijke bruggen opblazen, zodat de Canadese hoofdmacht straks snel kan oprukken. Verder zullen ze de Canadezen inlichtingen verschaffen en het ondergrondse verzet in de regio mobiliseren.

Behalve de mannen zijn er ook tientallen containers met wapens, munitie en rantsoenen gedropt. Om de Duitsers te misleiden zijn er zo'n 150 dummy-parachutisten afgeworpen: met zand gevulde poppen die exploderen zodra ze grond raken. De vijand moest daardoor de indruk krijgen dat op die plek werd gevochten. De geallieerden hoopten dat ze er vervolgens (onnodig) troepen naar toe zouden sturen.

Helaas waren de weersomstandigheden voor de operatie niet gunstig. De dropping van achttien gepantserde en met mitrailleurs bewapende jeeps werd op het laatst afgelast. De parachutisten moesten door de laaghangende bewolking vanaf 600 meter springen, in plaats van de gebruikelijke 250 meter. Daardoor hingen ze langer in de lucht en kwamen ze meer verspreid neer.

Door problemen met de radarsystemen werden de sticks niet altijd op het precieze afwerppunt gedropt en belandde een groot deel niet in de geplande dropzones. In de mist hadden veel mannen moeite om elkaar op de grond weer terug te vinden.

Sommige sticks waren zo ver uit de route geraakt dat ze midden in de nacht de weg moesten vragen bij boeren, om zich te kunnen oriënteren. Om beter met de bevolking te kunnen communiceren, heeft elke stick een Duits sprekende Fransman uit de Elzas in de gelederen.

Even later zaten wij in de keuken met een SS'er die ons had bevrijd. Ongelofelijk.

Ook de familie Erkelens in Zijerveld, ten noorden van Assen, zag plotseling een groep Franse para's op het erf van hun boerderij de Anniehoeve. Op de bovenverdieping van de schuur mochten de militairen even uitrusten. Maar aan die rust kwam snel een einde, toen bleek dat de Duitsers lucht hadden gekregen van de landing van parachutisten en boerderijen afstroopten om ze te vinden.

Op de Anniehoeve leidde dat tot een vuurgevecht, waarbij de Duitsers de schuur waar de Franse militairen zich schuilhielden in brand schoten. Elf para's raakten gewond, drie bleven ongedeerd. De gewonden werden afgevoerd naar Assen voor medische hulp, de anderen zijn krijgsgevangen gemaakt.

Boer Erkelens had het geluk dat zijn oom, een Nederlandse SS'er, toevallig aanwezig was. Zonder zijn inmenging zou Erkelens zeker standrechtelijk zijn geëxecuteerd voor zijn hulp aan de Fransen.

"Mijn oom heeft na de strijd ter plaatse het commando overgenomen en alle overige Duitsers heengezonden", vertelt Erkelens. "Even later zaten wij in de keuken met een SS'er die ons had bevrijd. Ongelofelijk."