In Deventer zijn zeven verzetsstrijders om het leven gekomen bij een poging om een brug te beschermen voor de komst van de Canadezen. Een halfuur voordat Deventer officieel bevrijd werd, zijn de laatste vijf geëxecuteerd.

De verzetsactie begon afgelopen zondag in de Twentolfabriek. Acht studenten, voornamelijk van de Koloniale Landbouwschool, besloten zich hier schuil te houden in afwachting van de naderende Canadese troepen. Het plan was om de brug over de Prins Bernhardsluizen te bewaken en deze te beschermen tegen aanvallen van de Duitsers.

Dinsdagochtend werd de brug alsnog opgeblazen. Hoewel de studenten niets hadden kunnen doen om dit te voorkomen, kozen ze ervoor om in de fabriek te blijven wachten op de Canadezen.

Duitse aanval

Dit plan veranderde toen er plots een Duitse Wehrmacht-soldaat gewapend het pand betrad. Er ontstond een vuurgevecht, waarbij de verzetsgroep de soldaat overmeesterde. Uiteindelijk lieten ze hem gaan op voorwaarde dat hij zijn mond hield.

Enkelen minuten later werd het hele Twentolgebouw omringd door Duitse soldaten. Bij beschietingen sneuvelden twee van de studenten onmiddellijk.

In korte tijd pakten de Duitsers vier mannen en een vrouw op. Slechts eentje wist te vluchten. De fabriek werd in brand gezet.

Executie

Na een verhoring aan de Snipperlingsdijk werd de groep naar de nabijgelegen speeltuin Het Hoornwerk gebracht. De vijf studenten werden op een rij gezet en een voor een geëxecuteerd.

Ernst Gräwe, een Duitse hospitaalsoldaat, weigerde het executiecommando uit te voeren. Ook hij werd doodgeschoten.

Bij de executie kwamen Corrie van Baalen-Bosch (19) en haar man 22-jarige Joost om het leven. Ze waren slechts een paar weken eerder getrouwd. Corrie had zich vrijwillig bij de verzetsgroep in de Twentol-fabriek gemeld, omdat ze bij haar man wilde zijn.

Foto's van het door twee kleine kogelgaten geschonden gelaat van Corrie schokken de wereld.

De 12-jarige Cor Bats zag de executie vanuit zijn zolderraam gebeuren. "Mijn zusje ging boven op zolder kijken en riep: 'Er zijn allemaal mensen in de speeltuin'. Toen zijn wij ook naar boven gehold. Mijn vader wist genoeg. Hij opende de ramen en riep: 'Moordenaars!'. Iedereen rende weer de trap af naar beneden. Zij wilden niet zien wat zou komen."

Ik was zo stom om te blijven staan en heb alles gezien.

Bats besloot om toch te blijven kijken: "Ik was zo stom om te blijven staan en heb alles gezien. Waarschijnlijk was ik nieuwsgierig. Ik moest kijken. De commandant liep nog langs hen heen voor een genadeschot. Daarna wandelden de Duitsers weg. De slachtoffers lieten ze op een hoop achter."

Drie kwartier na de executie trokken de Canadezen de stad binnen: Deventer is voor een deel bevrijd. Alleen het stuk aan de overkant van de IJssel is nog niet door de troepen bereikt. Voor deze stadsgenoten laat de bevrijding nog op zich wachten.