9 mei

NSB-propagandist Max Blokzijl is in Den Haag opgepakt. In het gebouw van een Duitse radiozender werd hij door agenten en een lid van de Irene-brigade aangehouden. Hij had er op 6 mei nog een radiopraatje afgesloten met de tekst "De oorlog gaat verder, de vijand heet Moskou. Tot morgenavond luisteraars."

Journalist Blokzijl raakte als correspondent in Berlijn in de ban van het nationaalsocialisme. Vanaf 1941 was hij wekelijks op de radio te horen om het NSB-standpunt te verkondigen. In programma's als Ik was er zelf bij en Brandende kwesties zette hij op kalme toon zijn visie op de nieuwe tijd uiteen. Ook hield hij door het hele land goedbezochte bijeenkomsten en was hij nauw betrokken bij de gelijkschakeling van de Nederlandse pers.

Journalisten zagen hem vandaag met een verbeten gezicht regeren toen hij door het publiek werd uitgejouwd. "Nu is hij er zelf bij", grapte men.

In de gevangenis werden zijn veters en riem afgenomen, om te voorkomen dat hij zelfmoord kan plegen. In Londen is er al een zaak tegen hem voorbereid: het licht in de lijn der verwachting dat deze Stem van de NSB de doodstraf krijgt.

8 mei

Voormalig rijkscommissaris Seyss-Inquart is als gevangene terug in Nederland. Hij werd gisteren in de buurt van Hamburg opgepakt toen hij probeerde weg te komen uit het Noord-Duitse Flensburg, waar de regering-Dönitz noodgedwongen zetelt.

Seyss is per vliegtuig overgevlogen naar ons land en wordt voorlopig opgesloten in een tent bij Delden. Hij wordt binnenkort overgebracht naar kamp Ashcan in Luxemburg, waar de geallieerden alle nazi-bobo's vasthouden. Uiteindelijk zal hij zich voor de rechter moeten verantwoorden voor oorlogsmisdaden.

=+=+=+=+=+=+

Op de Markt in Oldenzaal zijn acht doden gevallen bij een bevrijdingsfeest. De slachtoffers vielen toen jongeren buitgemaakte munitie als vuurwerk wilden afsteken. Er vielen ook tientallen gewonden. Daarmee valt de bloedigste dag van de oorlog voor deze stad na de bevrijding. Alle andere feestelijkheden zijn voorlopig afgelast.

7 mei

Een van de vliegtuigen die Nederland via de lucht bevoorraadt is neergestort in de Noordzee. Van de tien mannen aan boord konden maar twee levend uit het water worden gehaald. De rest is dood of vermist.

De vlucht van de Boeing B-17 was onderdeel van Operatie Chowhound, de Amerikaanse tegenhanger van het Britse Manna. Het toestel had zijn lading succesvol gedropt bij Utrecht en was na een pleziervlucht over de bloemenvelden weer op weg naar de basis toen het misging: een motor bleek in brand te staan.

De oorzaak van het defect is niet achterhaald. Mogelijk is er op het vliegtuig geschoten door de SS-kustverdediging bij IJmuiden, een flagrante schending van het staakt-het-vuren. Volgens een overlevend bemanningslid was de stemming tot dat moment uitstekend: de crew zong uit volle borst Deep in the heart of Texas toen de eerste vlammen gezien werden. Vier van de inzittenden waren passagiers die een voedseldropping boven Nederland wilden meemaken.

=+=+=+=+=+=+

Verhuizer Abraham Puls is in Amsterdam opgepakt. De krant De Waarheid omschrijft deze NSB'er als "de grootste dief van Nederland" omdat zijn bedrijf de inboedels van weggevoerde Joden afvoerde. "Pulsen" werd zelfs een werkwoord voor het leeghalen van die woningen. De meubels werden verscheept naar Duitsland, als compensatie voor burgers die getroffen waren door geallieerde bombardementen.

Ook de directie van 'roofbank' Lippmann-Rosenthal is opgepakt. Joden waren vanaf 1941 verplicht al hun tegoeden bij deze bank onder te brengen, zodat ze makkelijk door de nazi's konden worden geconfisqueerd. In totaal verwacht men in Amsterdam tussen de 20.000 en 30.000 arrestaties.

6 mei

Hermann Göring heeft zichzelf overgegeven aan de Amerikanen. Uit vrees in handen te vallen van de Russen zocht hij bij het Oostenrijkse Radstadt Amerikaanse troepen op. Hij is de hoogste nazi-leider die tot nu toe in handen van de geallieerden is gevallen.

Göring, tot voor kort hoofd van de Luftwaffe, heeft een enerverende periode achter de rug. Toen Hitler omsingeld raakte in Berlijn stuurde Göring hem een telegram waarin hij zei de macht te willen overnemen. De Führer zag dat als een staatsgreep en zette Göring uit al zijn functies en liet de SS hem opsluiten. Slechts doordat een groep leden van de Luftwaffe hem kon ontzetten ontsnapte hij aan executie.

Piloot Mayhew Foster, die Göring in een tweepersoonsvliegtuig naar een gevangenkamp vloog, zegt dat de rijksmaarschalk ontspannen was tijdens de vlucht. "Het leek wel of het een plezierreisje was. Hij wees me waar hij was opgegroeid."

Tijdens de reis van een uur converseerden ze gemoedelijk in een mix van Engels en Duits. Er konden bij de Duitser zelfs grappen af: toen Foster vroeg wanneer Duitsland begonnen was met de productie van straalvliegtuigen, luidde het antwoord "te laat".

=+=+=+=+=+=+

Een dag na de bevrijding zijn de deuren van de gevangenis op het Wolvenplein in Utrecht geopend. Veel verzetslieden waren hier de afgelopen jaren door de Duitsers opgesloten, onder wie ook medewerkers van Het Parool. Redacteur Eduard Messer vertelt over zijn vrijlating. "Wij stonden met meer dan tweehonderd mannen en vrouwen in een ruwe cirkel opgesteld op de luchtplaats van de gevangenis", begint hij.

Een hoge SD'er trad vervolgens de cirkel binnen. Hij hield een soort toespraak, waarin hij beweerde dat de gevangenen door de grootmoedigheid van de Duitsers nu niet zouden worden gefusilleerd, maar in plaats daarvan werden vrijgelaten. "Als enig antwoord weerklonk plotseling, gezongen door meer dan tweehonderd haast tot tranen toe geroerde stemmen, het Wilhelmus van Nassouwe."

"Het zal dikwijls nog gezongen worden de volgende dagen", denkt Messer. "Misschien beter, misschien harder, maar nooit zo aangrijpend, zo uit het hart, als binnen de troosteloze gevangenismuren van het Wolvenplein." Toegejuicht door honderden Utrechters trokken de gevangenen naar huis.

5 mei

Amerikaanse militairen hebben in Oostenrijk opnieuw een concentratiekamp bevrijd, Mauthausen. Als sinds 1939 sloten de nazi's hier politieke tegenstanders, krijgsgevangenen, homoseksuelen en Jehova's getuigen op onder erbarmelijke omstandigheden.

In 1941 kwamen er in honderden Joden terecht die waren opgepakt bij een razzia in Amsterdam. De arrestaties vormden destijds de aanleiding voor de Februaristaking. Slechts twee van de ruim 400 afgevoerde personen zijn nog in leven.

Ook werden er kort na Dolle Dinsdag tientallen Nederlandse geheim agenten doodgeschoten. Zij waren in handen gevallen van de Duitsers door een wijdvertakte contraspionageoperatie, het Englandspiel.

=+=+=+=+=+=+

Naast de voedseldroppings van Operatie Manna en de bevoorrading over de weg van Operatie Faust, komt er nu ook noodhulp aan via de haven van Rotterdam. Schepen stomen vanuit Groot-Brittannië Het Kanaal over om voedsel en kolen te leveren.

=+=+=+=+=+=+

Maastricht is officieel uitgeroepen tot opnamegemeente voor terugkerende landgenoten. Nederlanders die terugkeren uit het buitenland moeten zich eerst in de stad melden, zodat ze later gestructureerd kunnen doorreizen.

Doordat de Limburgse hoofdstad nu een opnamegemeente is, kan het Militair Gezag repatriërenden verplicht inkwartieren bij inwoners. Er wordt in kaart gebracht waar nog mensen kunnen worden opgevangen.

Tot nu toe werden Nederlanders die nog niet konden doorreizen ondergebracht in opvangcentra in scholen.

4 mei

Zou Annick van Hardeveld de laatste koerierster zijn die omkomt bij haar werk? De 21-jarige Amsterdamse is door passerende Duitsers doodgeschoten op het Hekelveld in haar woonplaats. Ze was na het radiobericht over de aanstaande bevrijding op pad om BS'ers te verwittigen dat ze bijeen moesten komen. De kans bestaat dat ze slachtoffer werd van een willekeurige moord door wraakzuchtige Duitsers; mogelijk hebben zij niet eens geweten dat ze voor het verzet op pad was.

Van Hardeveld is niet de enige persoon die deze laatste avond van de oorlog nog omkomt. In het Zuid-Hollandse Mijnsherenland schieten rancuneuze Duitsers bijvoorbeeld nog Johan van Aken en Jaap van Etten dood aan de Hoflaan. De mannen hadden hun onderduikadres verlaten toen ze het bericht over de Duitse capitulatie hoorden.

3 mei

Het Rode Kruis heeft de leiding van concentratiekamp Theresiëntstadt in bezet Tsjechië overgenomen. De SS'ers die het kamp leidden maken zich klaar te vertrekken, omdat de Russische opmars nadert.

Nog zo'n 30.000 gevangenen zitten opgesloten in het kamp, ongeveer de helft daarvan is de afgelopen maand overgebracht uit andere kampen als Buchenwald en Gross-Rosen.

Theresienstadt, een getto in een oud vestingstadje, werd in november 1941 opgericht als doorvoerkamp voor Tsjechische Joden. Daarnaast werden er Joden opgesloten die de nazi's vanwege hun bekendheid, leeftijd of militaire verdienste niet naar de vernietigingskampen stuurden.