Onafhankelijkheidsleider Soekarno heeft vijf grondbeginselen gepresenteerd waarop een zelfstandig Indonesië gebaseerd dient te zijn. Zijn filosofie van 'pancasila' moet strijd tussen verschillende machtsblokken in een soeverein Indonesië voorkomen.

Het proces naar een eigen staat is in een stroomversnelling gekomen nu Japan aan de verliezende hand is. Het land maakte werk van oude beloftes met de oprichting van een Commissie van Onderzoek ter Voorbereiding van de Onafhankelijkheid. Zelfs de naam Indonesië is niet langer taboe voor Oost-Indië.

De 54 leden van de commissie zijn de afgelopen twee dagen voor het eerst bijeengekomen om fundamentele vragen te bespreken. Wat wordt de staatsvorm van de nieuwe staat, welke positie zal de islam innemen, welke grenzen worden er aangehouden?

De antwoorden op die vragen kunnen leiden tot verdeeldheid bij de commissie. Want hoewel ze allemaal streven naar onafhankelijkheid zijn de vertegenwoordigers een verdeeld gezelschap: nationalisten, marxisten, moslims, wat Chinezen en zelfs enkele lokale vorsten. Pancasila moet alle kikkers in de kruiwagen houden.

Applaus

Soekarno had twee dagen zijn mond gehouden tijdens de beraadslagingen, maar nu nam hij het woord. "Heren, samen moeten wij zoeken naar een gemeenschappelijk filosofisch fundament - geen compromis, maar iets waarover we het allemaal eens zijn."

Hij was op vijf uitgangspunten gekomen waar volgens hem iedereen achter kan staan: nationale eenheid, overlegdemocratie, sociale rechtvaardigheid, een beschaafde mensheid en het geloof in een almachtige god. Het leverde hem applaus op in de commissie.

Heet hangijzer

Vooral dat laatste is een belangrijk punt voor de moslimmeerderheid in het land, die het liefst een moslimstaat ziet ontstaan. Soekarno wil echter rekening houden met de hindoes van Bali en Sumatraanse christenen.

"Zowel Mohammed als Jezus Christus hebben voldoende bewijzen geleverd van hun verdraagzaamheid", redeneerde Soekarno "Iedere Indonesiër dient zijn eigen god te belijden. De christen dient God te belijden volgens de leer van Jezus Christus, de islamiet volgens de leer van de profeet Mohammed en boeddhisten dienen hun godsdienstige riten te verrichten volgens hun eigen voorschriften, maar laat ons allen in God geloven."

Er zal nog meer gedebatteerd worden over de nieuwe staat, maar het applaus is een belangrijk succes voor Soekarno. Zijn nieuwe staat zal seculier worden, maar met een uitgesproken religieus randje.