Een beeltenis van een gevallen strijder, die in zijn hand nog trouw het vaandel omklemt. Het staat symbool voor de acties van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS), waarover vandaag een tentoonstelling opent in de Bijenkorf in Amsterdam.

De BS werd in september 1944 opgericht en was een bundeling van verzetsgroepen. Omdat vorige week de BS werd ontbonden, is het tijd om Nederlanders in te lichten over het werk dat deze organisatie heeft verricht, dacht de samensteller van de tentoonstelling, de Sectie Voorlichting bij de Staf Bevelhebber Nederlandse Strijdkrachten.

Vorige week nam Prins Bernhard, die bevelhebber was van de BS, al een kijkje bij de tentoonstelling. Nu mag ook het publiek langskomen.

Maquette 'air-dropping'

"Bij de rondgang over de tentoonstelling trekt de maquette 'air-dropping' de aandacht, die een duidelijk beeld geeft over hoe 's nachts, door middel van aan parachutes bevestigde grote bussen, radiotoestellen, wapens en munitie werden neergelaten", zag een verslaggever van De Nieuwe Dag. Op grammofoonplaten is te horen hoe het contact verliep tussen de geallieerde vliegtuigen en de verzetsstrijders aan grond.

De sabotagewerkzaamheden van het verzet, zoals de aanslagen op treintransporten en bevolkingsregisters, zijn uitvoerig uitgebeeld in foto's en materiaal. Dat geldt ook voor de falsificatiewerkzaamheden, zoals het namaken van persoonsbewijzen en stamkaarten.

"Een zeer voornaam onderdeel vormt ook de inlichtingendienst," schrijft de verslaggever, "welke de bewegingen en gedragingen van de vijand controleerde en rapporteerde en aldus de grondslag vormde niet alleen van allerlei sabotagedaden, maar ook doelen aanwees voor vliegtuigaanvallen".

Fases in foto's

Toen de geallieerde opmars in Nederland begon en de oorlogshandelingen hier oplaaiden, mengde de BS zich openlijk in de strijd. "Ook hiervan geven talrijke foto's een duidelijk beeld, evenals van de volgende fase, onmiddellijk nadat de vijand verdreven was, toen de ondergrondse strijders als stoottroepen hun taak voortzetten." Richting het einde van de tentoonstelling komt een vrolijkere fase aan bod: de bevrijding van Nederland.

"Het zijn herinneringen aan een harde, rauwe, maar toch mooie tijd, die bij ons boven komen wanneer wij door de tentoonstelling over het werk van de BS in de Bijenkorf wandelen", schrijft voormalig verzetsstrijder Bart Riezouw in De Waarheid.

"Maar tevens treft ons op deze tentoonstelling een schrijnende leegte, een onjuistheid, die aan volksbedrog grenst." Riezouw mist aandacht voor de pioniers van het verzet en noemt hierbij onder andere Hans Katan, die eind 1943 werd gefusilleerd door de Duitsers. "Men kan niet ongestraft een bepaald technisch onderdeel uit een bepaalde periode van het verzet lichten."

Een onwaarachtigheid

En waar is de aandacht voor de illegale pers, vraagt Riezouw zich af. Die zijn volgens hem verantwoordelijk geweest voor het hooghouden van het moraal en daarmee van groot belang voor het verzet. "Een tentoonstelling over de illegaliteit, waarin aan de illegale pers niet de ereplaats is toegekend, is een onwaarachtigheid."

Hij pleit er daarom voor om de tentoonstelling opnieuw te doen. "Laten wij een grote nationale tentoonstelling scheppen, die een historisch overzicht geeft van álle aspecten van het verzet."

Of er inderdaad een nieuwe tentoonstelling gaat komen over de ondergrondse strijders, valt nog te bezien. Vooralsnog blijft de huidige versie gewoon te bezoeken, van maandag tot en met zaterdag tussen 10:00 en 17:00 uur en op zondag tussen 14:00 en 17:00. Na 8 september zal de tentoonstelling een rondreis maken door Nederland.