Aangespoelde zeemijn op het strand bij Rockanje · NIOD

Schip met evacuees vaart op mijn, 19 doden

Het schip 'Verandering' is vandaag met 22 mensen aan boord op een mijn gevaren in het Zuid-Hollandse water Vuile Gat. Het schip zonk vrijwel onmiddellijk. Negentien mensen, onder wie zeven jonge kinderen, zijn omgekomen.

Kapitein Jan Pols was met zijn vrouw en drie kinderen blijven varen tijdens de oorlog voor de voedselvoorziening. Nu had hij de opdracht een groep evacuees - de families Van den Bout en Van der Wekken - vanuit Noord-Holland terug te brengen naar Schouwen-Duivenland. Voor de tocht had hij de hulp ingeschakeld van twee zwagers.

Geen wolkje aan de lucht

Het schip vertrok vanochtend vroeg vanuit Rotterdam voor de laatste etappe van de reis. De volwassenen onder de evacuees lagen al gauw zonnebadend op het dek. Genietend van het mooie weer, dachten ze aan thuis, waar ze vanavond na ruim een jaar eindelijk terug zouden zijn.

Bij het eiland Tiengemeten ging het mis. Hier lag een groep schepen voor anker. De schippers onderling waren druk aan het discussiëren omdat de mijnen verderop in het Vuile Gat nog niet geveegd bleken te zijn. Nu verder gaan op eigen risico of een aantal dagen wachten, was de overweging.

Nadat enkele andere schepen het voorbeeld hadden gegeven, besloten de passagiers van de 'Verandering' ook de gok te wagen. De heimwee was te groot. Rond 16:30 uur voer het schip verder.

Hij was al drie keer onder geweest, hij was min of meer de kluts kwijt.

Machiel Hoogendijk

Kort daarna volgde een luide explosie. Het schip kwam uit het water omhoog en verdween enkele ogenblikken later al onder water. Negentien mensen waren op slag dood, slechts drie kwamen boven: de twee zwagers van de kapitein, Machiel en Cornelis Hoogendijk, en Nel van den Bout-van der Wekken.

"Ik zag mijn broer en zei tegen hem: 'Pak een stuk hout jongen, we moeten naar de kant!'", vertelt Machiel. " Hij was al drie keer onder geweest. Hij was min of meer de kluts kwijt."

Aan de andere kant van het gezonken schip hoorde Machiel een vrouw. Het was Nel, één van de evacuees. Door de sterke stroming kon Machiel haar niet bereiken. In plaats daarvan vertelde hij haar dat ze een stuk hout moest vastpakken. "Ze riep dat ze al wat vast had, dus ik zei dat ze daaraan vast moest houden."

Tranen

De stroming bracht Machiel en Cornelis aan wal. Nel kwam, vastgeklampt aan een luik, in het riet terecht. Bewoners van het eiland Tiengemeten redden haar uit het riet en namen haar mee naar hun boerderij.

Toen aangespoelde voorwerpen uit het schip werden binnengebracht, waaronder een foto van het tweejarige zoontje van Nel, barstte ze in tranen uit. Haar man, zoontje en de rest van haar familie zijn allemaal verdronken.

Ook Machiel en Cornelis rouwen om het verlies van hun familie, het schippersgezin Pols. Naar de lichamen van de overledenen van de scheepsramp wordt momenteel gezocht.